Ổ chuột nằm sát rìa thành phố – nơi ánh đèn không buồn ghé đến, nơi từng cơn gió cũng trở nên khô khốc, và nơi những giấc mơ – nếu có – thường kết thúc bằng tiếng đói cồn cào và tiếng chửi rủa ầm ĩ.
Nơi ấy, mùa hè là cái chảo rang khổng lồ, còn mùa mưa thì như nỗi giận dữ của trời đất đổ xuống không thương tiếc. Những mái tôn rách nát kêu lách cách, tường nhà loang lổ, đường mương đen ngòm vắt ngang qua từng dãy nhà xập xệ như những vết sẹo nhức nhối chẳng bao giờ lành.
Buổi sáng, nắng chẳng nhẹ nhàng mơn man như ở trung tâm thành phố – nó chói chang, hung dữ, rọi thẳng xuống những mái nhà thấp lè tè khiến không khí như đặc quánh lại. Trẻ con ở đây ít khi được ngủ nướng. Chúng bị đánh thức bởi tiếng còi xe rác, tiếng quát tháo của những bà mẹ bươn chải sớm hôm, và tiếng rì rầm rỉ rả của radio cũ kỹ phát bản tin ngày mới – thứ âm thanh mà chẳng mấy ai buồn nghe nhưng vẫn mở để nhà cửa có chút hơi người.
Buổi trưa thì cái nóng dường như nhấn chìm mọi sự sống. Không một bóng cây, không một mái hiên đủ râm, người lớn thì cởi trần mồ hôi nhễ nhại, còn lũ trẻ – nếu không ra ngoài lượm ve chai hay đi bán vé số – thì nằm vật ra sàn nhà, mắt ngước nhìn trần nhà mục nát như thể đang cố tưởng tượng ra một thế giới khác. Một thế giới không có mùi ẩm mốc, không có ruồi nhặng, và đặc biệt – không có đói.
Đêm tối, mọi thứ chìm trong bóng đêm dày đặc. Đèn đường chỉ le lói ở những ngã ba lớn, còn sâu trong hẻm – nơi con người sống chen chúc như nêm – ánh sáng đến từ những bóng đèn trần mờ đục hoặc ánh lửa bếp ga nhỏ lách tách. Tiếng cười giòn tan xen lẫn tiếng chửi rủa, đôi khi là tiếng nhạc vọng ra từ một chiếc loa rè rè nào đó, cố át đi tiếng cãi nhau của hai vợ chồng đang giằng co vì tiền học của con. Ở đây, tình thân thường bị bào mòn bởi cơm áo gạo tiền, còn hy vọng thì mong manh như ánh trăng cuối tháng – le lói và dễ tan biến trong một đêm giông.
Trong góc tối ẩm mốc nhất, một đứa bé đang ngồi co ro. Nó bé đến mức tưởng như chỉ cần một cơn gió mạnh thôi cũng có thể cuốn phăng nó đi mất. Đôi mắt to hơn hẳn khuôn mặt, tóc bết lại vì mồ hôi và bụi, bàn tay lem luốc ôm chặt hai đầu gối dính bùn và máu khô.
Nó năm tuổi – hay sáu, bảy? Không ai chắc. Không giấy khai sinh, không một bức ảnh để chứng minh sự tồn tại.
Nó là một cái bóng sống.
Một cái “Nó”.
Không ai gọi tên.
Không ai hỏi: “Con tên là gì?”
Không ai cần biết.
Giữa cái ổ chuột đông đúc này, con người cũng trở thành thứ tài nguyên hiếm hoi – chỉ ai còn giá trị lao động mới được nhìn nhận là có mặt. Còn nó – nó quá nhỏ, quá gầy, quá im lặng. Như một vết mực nhòe giữa trang đời bụi bặm.
Người ta quen với việc bước qua nó. Như thể nó là một cái ghế hỏng, một mảnh vải cũ, hay một phần bức tường mục ruỗng chẳng ai buồn sửa. Những tiếng rên khe khẽ lúc về đêm, tiếng ho khan vì phổi bị sặc khói bếp, tất cả đều bị nuốt chửng trong âm thanh thường nhật – tiếng dép lê, tiếng đổ rác, tiếng thở dài mệt mỏi.
Có lẽ, chính nó cũng quên mất tên mình. Nếu từng có.
Có thể từng có ai đó gọi nó là “Cu Tí” hay “Thằng nhỏ kia”.
